Lekcje Polskiego bis

Nan nie zamierzała komukolwiek mówić o swojej głupocie. Ale mamie można było wyznać wszystko. 

- Och, mamusiu, czy w życiu spotykają nas zawsze same rozczarowania?

- Nie zawsze, kochanie. Czy chciałabyś mi powiedzieć, co cię tak rozczarowało? 

- Och, mamo, Tomasina Fair jest… jest dobra! I ma zadarty nos! 

- Ależ czy to nie wszystko jedno, jaki jest jej nos? - zapytała Ania ze szczerym zdziwieniem. Popłynęła opowieść. Ania, choć w głębi duszy szczerze rozbawiona, słuchała z poważną miną. 

Pamiętała swoje dziecięce lata, spędzone na Zielonym Wzgórzu. Pomyślała o Lesie Duchów i dwóch małych dziewczynkach, drżących ze strachu przed tworami ich własnej wyobraźni. Znała też gorycz, spowodowaną utratą złudzeń.

[...]

Nan, słuchając tych mądrych, pocieszających słów, czuła, że powraca jej szacunek do samej siebie. Mama nie uważała tego wszystkiego za głupie. 

- Mamusiu, muszę ci coś powiedzieć… Nie mogę czekać ani chwili dłużej. Mamusiu, ja oszukałam Boga. 

Ania poczuła głęboką radość, gdy mała rączka dziecka spragnionego pocieszenia w swym gorzkim smutku wślizgnęła się w jej dłoń. Z poważnym wyrazem twarzy słuchała opowieści Nan. Zawsze udawało jej się zachować powagę, gdy było to potrzebne, choćby później mieli z Gilbertem zaśmiewać się do łez. Rozumiała dobrze, że Nan nie uświadamia sobie absurdalności swoich obaw.

Pójdę do Złotego Brzegu - szlochała - i porozmawiam z panią Blythe. Ona jedna mnie nie wyśmieje. Muszę, po prostu muszę porozmawiać z kimś, kto zrozumie, jak bardzo jest mi przykro.

— A jeśli ci to będzie za bardzo dokuczać, przychodź wtedy na Zielone Wzgórze i mnie się zwierzaj ze swych myśli — prosiła Ania z powagą, którą dzieci tak lubią w stosunku do ich drobnych spraw. 

Przypomniały mi się dokładnie dwie! O pierwszej z nich, Rilli ze Złotego Brzegu napisanej przez Lucy Maud Montgomery, pisałam już tutaj w kontekście baby blues.

Nie szukałam zdjęć stockowych. Zamiast tego ciachnęłam telefonem zdjęcie mego dziecka smacznie śpiącego przy moim boku. A jeszcze przed momentem spało na mnie... Tylko dzięki temu mogłam dokończyć ten wpis.

Ale wtedy wtrąciła się Gabriela, zachowując się, co tu kryć, jak typowa teściowa i babcia.
- Dajcie ją mnie - powiedziała. Wypraktykowanym i pewnym ruchem wzięła Norcię na ręce, podtrzymując jej główkę, a malutka, jak przyciągnięta magnesem, przylgnęła uchem do tego miejsca, na którym kiedyś już tak spoczywały, kolejno, trzy inne główki [...].
I uspokoiła się natychmiast, jak za sprawą czarów, ucichła, ziewnęła, mruknęła jak kotek, a ciocia Gabrysia uśmiechnęła się i cicho powiedziała do Agi, kołysząc się lekko na boki:
- Tak właśnie ją układaj. Zwłaszcza w nocy. Bierz ją do łóżka, nie zostawiaj samej. One czasem płaczą z samotności. Połóż się na wznak i tak właśnie ją trzymaj. Będziecie obie spały całą noc. Musi słyszeć, jak bije twoje serce. Wtedy czuje się bezpiecznie.
- Róża mi to już radziła...
- Pewnie, przecież ja radziłam jej.
- A ja - tobie - mruknęła Babi.
-... ale ja się boję. - ciągnęła Agnieszka. - Jak to, mam z nią zasnąć? A jeśli przez sen ją przycisnę albo coś jej zrobię?
- Nic takiego się nie stanie. Dostałaś właśnie od natury specjalny czujnik, punkt wiecznego czuwania.
- Jak to?
- Już nigdy nie będziesz spała tak twardo, jak dotąd. Płacz dziecka zawsze cię obudzi, nawet piśnięcie. Spokojnie. Metoda jest całkowicie bezpieczna i sprawdzona.
- I to przez całe pokolenia kobiet - uzupełniła Babi, kiwając głową. - Ale jestem pewna, że świetnie sobie poradzisz i bez naszych rad! - przejęła dziecko i włożyła w ramiona Agnieszki. - O, widzisz? - powiedziała. - Potrafisz. Popatrz tylko. To takie proste. Wychowuj ją tak, jak malujesz.
- Jak maluję?... - nie zrozumiała Aga, posłusznie tuląc śpiące spokojnie dziecko.
- Przecież zawsze wiesz, gdzie położyć kolor i jaki, prawda?
- Ach! Rozumiem!
- Intuicja ci podpowie. Wyłącz strach, włącz miłość - i tu babcia Mila spojrzała na dziecko tak tęsknie, że Aga sama podała jej Norcię.
Babi pewną ręką przytuliła małą, która, przez sen, znów wybrała miejsce do złożenia czarnej główki w tym wypróbowanym, wyleżanym punkcie, gdzie już kiedyś, dawno temu, kładły się kolejne cztery inne łepetyny [...].

• Dzieci mają uczucia. Nawet noworodki. Tak, tak, wiedziałam o tym, ale mimo wszystko uderzył mnie cytat: "One czasem płaczą z samotności". Młoda mamo, ile razy usłyszałaś od cioć dobra rada, że dziecko "manipuluje", "jest przebiegłe", "wymusza", "przyzwyczai się"? A ile razy ktoś dostrzegł w Twoim dziecku małego czującego człowieka? 

• Spanie z dzieckiem jest właściwe i bezpieczne. Dlaczego właściwe - to wynika z tego, co napisałam wyżej. Spanie blisko mamy uspokaja dziecko. Co do bezpieczeństwa, to Musierowicz pisze też czujniku, który matka dostaje od natury. Literacko nazywa to "punktem wiecznego czuwania". Może gdybyśmy poszukali głębiej, w jakichś specjalistycznych naukowych publikacjach, okazałoby się, że coś tam rzeczywiście mamy - bo instynkt, bo ewolucja itd. Przyznam, że nie mam czasu na szukanie głębiej, ale może któraś z Was ma :) Chętnie poczytam.

• Spanie z dzieckiem to nie najnowszy wymysł rodziców XXI wieku. Zobaczcie, że MM pisze, że to metoda sprawdzona przez pokolenia kobiet.

Zaburzenie dysocjacyjne tożsamości (osobowość mnoga, osobowość naprzemienna, osobowość wieloraka, rozdwojenie osobowości, rozdwojenie jaźni, ang. multiple personality, dissociative identity disorder, DID) – zaburzenie dysocjacyjne, polegające na występowaniu przynajmniej dwóch osobowości u jednej osoby. Zazwyczaj poszczególne osobowości nie wiedzą o istnieniu pozostałych.

Na "górce" u Gontali. Rysowała Monika Żeromska. Źródło tutaj.

Duszą i kierownikiem był Zygier. Dzięki jego wpływowi kierunek i nastrój myślenia młodzieży kończącej gimnazjum zmienił się średnicowo. Nie wymagało to zresztą ani zbyt wielkiej erudycji, ani forsownego oddziaływania. Niby gwałtowny, za usunięciem stawidła, wybuch wody z jeziora skrytego przed oczyma tych młodzieńców, wwaliły się na obszary, które dotąd znali: wielka poezja wygnańcza, historia rewolucji i upadków, prawdziwa historia czynów ludu, a nie jego rządu, wieczyście nowa, krwią przesiąkła, pełna żywotów godnych pióra Plutarcha albo Carlyle'a… Ta samoistna, oryginalna kultura wciągnęła ich do swej głębi.

Był to rezultat nieunikniony. Zakaz policyjny, traktujący geniusz Mickiewicza jako niebyły, usiłujący zniweczyć pamięć o czynach i życiu Kościuszki, wzmógł tylko ciekawość, energię badania i miłości. Czytano rzeczy „zabronione” ze zdwojoną starannością, uczono się ich namiętnie i z uniesieniem, czego nie byłoby może, gdyby te dzieła były legalnymi, jak pisma Puszkina i Gogola. W szafce wyrzuconej przez rodzinę Płoniewiczów do pokoju Radka mieściły się zniszczone, oddane na łaskę i niełaskę szczurom, utwory Mickiewicza i Słowackiego, Historia powstania listopadowego Maurycego Mochnackiego, mnóstwo pamiętników z r. 1831 i 63, broszury polityczne, wydanie pisarzy okresu Zygmuntowskiego, przekład Boskiej Komedii, dzieł Szekspira, powieści Wiktora Hugo, Balzaka itd., wreszcie dosyć utworów literatury „miejscowej”.

Radek przełknął to wszystko naprzód sam w ciągu trzechletniej samotności, a gdy się zaznajomił z Zygierem i ósmoklasistami, nosił rzecz po rzeczy na zebrania. Każda przyniesiona książka była nowością, do której rzucano się z takim zaciekawieniem, z jakim dziś czyta się telegraficzne wiadomości w ostatnim dzienniku o najświeższych zdarzeniach w świecie politycznym. 

Ta droga występuje w powieści

Od tej pory widziałem ją dwukrotnie i od tej pory również nie wiem, co spokój, nie wiem, co inne pragnienia, nie chcę wiedzieć, co może mi dać miasto, nie chcę kobiet, nie chcę złota, nie chcę korynckiej miedzi ani bursztynu, ani perłowca, ani wina, ani uczt, tylko chcę Ligii.

I począł patrzeć na nią, jakby chciał nasycić się jej widokiem, i palił ją oczyma. Wzrok jego ześlizgiwał się z jej twarzy na szyję i obnażone ramiona, pieścił jej śliczne kształty, lubował się nią, ogarniał ją, pochłaniał, lecz obok żądzy świeciło w nim szczęście i rozmiłowanie, i zachwyt bez granic.

Lecz bliskość jej poczęła działać i na niego. Twarz mu zbladła. Nozdrza rozdęły mu się jak u wschodniego konia. Widać i jego serce biło pod szkarłatną tuniką niezwykłym tętnem, bo oddech jego stał się krótki, a wyrazy rwały mu się w ustach. I on po raz pierwszy był tak tuż przy niej. Myśli poczęły mu się mącić; w żyłach czuł płomień, który próżno chciał ugasić winem. Nie wino jeszcze, ale jej cudna twarz, jej nagie ręce, jej dziewczęca pierś, falująca pod złotą tuniką, i jej postać, ukryta w białych fałdach peplum, upajały go coraz więcej. Wreszcie objął jej rękę powyżej kostki, jak to raz już uczynił w domu Aulusów, i ciągnąc ją ku sobie, począł szeptać drżącymi wargami:
— Ja ciebie kocham, Kallino… boska moja!…
— Marku, puść mnie — rzekła Ligia.
On zaś mówił dalej z oczyma zaszłymi mgłą:
— Boska moja! Kochaj mnie…

Lecz ze złotego niewodu upiętego pod pułapem padały tylko róże, a natomiast na wpół pijany już Winicjusz mówił jej:
— Widziałem cię w domu Aulusów przy fontannie i pokochałem cię. Był świt i myślałaś, że nikt nie patrzy, a jam cię widział… I widzę cię taką dotąd, chociaż kryje mi cię to peplum. Zrzuć peplum jak Kryspinilla. Widzisz! Bogowie i ludzie szukają miłości. Nie ma prócz niej nic w świecie! Oprzyj mi głowę na piersiach i zmruż oczy.

Winicjusz nie mniej był pijany od innych, a w dodatku obok żądzy budziła się w nim chęć do kłótni, co zdarzało mu się zawsze, ilekroć przebrał miarę. Jego czarniawa twarz stała się jeszcze bledszą i język plątał mu się już, gdy mówił głosem podniesionym i rozkazującym:
— Daj mi usta! Dziś, jutro, wszystko jedno!… Dość tego! Cezar wziął cię od Aulusów, by cię darować mnie, rozumiesz! Jutro o zmroku przyszlę po ciebie, rozumiesz!… Cezar mi cię obiecał, nim cię wziął… Musisz być moją! Daj mi usta! Nie chcę czekać jutra… daj prędko usta!
I objął ją, ale Akte poczęła jej bronić, a i ona sama broniła się ostatkiem sił, bo czuła, że ginie. Próżno jednak usiłowała obu rękami zdjąć z siebie jego bezwłose ramię; próżno głosem, w którym drgał żal i strach, błagała go, by nie był takim, jak jest, i by miał nad nią litość. Przesycony winem oddech oblewał ją coraz bliżej, a twarz jego znalazła się tuż koło jej twarzy. Nie był to już dawny, dobry i niemal drogi duszy Winicjusz, ale pijany, zły satyr, który napełniał ją przerażeniem i wstrętem.
Siły jednak opuszczały ją coraz bardziej. Daremnie, przechyliwszy się, odwracała twarz, by uniknąć jego pocałunków. On podniósł się, chwycił ją w oba ramiona i przyciągnąwszy jej głowę ku piersiom, począł dysząc rozgniatać ustami jej zbladłe usta.

Wyrzec się jej, stracić ją, nie zobaczyć jej więcej, wydawało mu się niepodobieństwem i na samą myśl o tym ogarniał go szał. Samowolna natura młodego żołnierza pierwszy raz w życiu trafiła na opór, na inną niezłomną wolę, i wprost nie mogła pojąć, jak to być może, by ktoś śmiał stawać w poprzek jego żądzy. Winicjusz wolałby raczej, żeby świat i miasto zapadły w gruzy, niż żeby on nie miał dopiąć tego, czego chciał. Odjęto mu czarę rozkoszy niemal sprzed ust, więc wydało mu się, iż spełniło się coś niesłychanego, wołającego o pomstę do praw boskich i ludzkich.
Lecz przede wszystkim nie chciał i nie mógł się pogodzić z losem, albowiem nigdy niczego tak nie pragnął w życiu jak Ligii. Zdawało mu się, że nie potrafi bez niej istnieć. Nie umiał sobie odpowiedzieć, co zrobiłby bez niej jutro, jak by mógł przeżyć dni następne. Chwilami porywał go na nią gniew bliski obłędu. Chciałby ją mieć po to, by ją bić, włóczyć za włosy do cubiculów i pastwić się nad nią, to znów porywała go straszna tęsknota za jej głosem, postacią, oczyma, i czuł, że gotów by był leżeć u jej nóg.

Źródło zdjęcia: https://flic.kr/p/78NpcU

No dobrze, to co w końcu z tym baby blues i Rillą ze Złotego Brzegu?

Chciałabym polubić trochę to dziecko. Wówczas byłoby mi o wiele lżej, ale nie mogę. Słyszałam kiedyś, że jak się opiekować nawet obcym dzieckiem, to mimo woli przywiązuje się do niego. Ale ja nie mogę. Po prostu jest okropną zawadą, we wszystkim mi przeszkadza. Krępuje mnie na każdym kroku - i teraz właśnie kiedy organizuję Młody Czerwony Krzyż. Wczoraj wieczorem także nie mogłam pójść na przyjęcie do Alinki Clow, chociaż bardzo tego chciałam. Oczywiście ojciec nie jest znowu taki bezwzględny i czasem mogę wyjść wieczorem na jakieś dwie godziny, ale wiem, że byłby bardzo niezadowolony, gdybym wyszła na cały wieczór i pozostawiła dziecko mamie albo Zuzannie.

Czy Rilla polubiła w końcu Jasia?

Tego wieczora Rilla była bardzo zmęczona i z prawdziwą rozkoszą wsunęła się pod ciepłą kołdrę, chociaż ani na chwilę nie opuszczała jej myśl o tym, co się teraz działo z Jimem i Jerrym. Rozgrzała się już porządnie i zaczynała zasypiać,, gdy nagle mały Jaś wybuchnął głośnym płaczem. 

Rilla postanowiła pozwolić mu się wypłakać. Kierowała się zresztą metodą Morgana. Wszakże Jasiowi było ciepło, fizycznie czuł się dobrze i był najedzony. W takich okolicznościach nie należało go psuć pieszczotami i stanowczo zadecydowała, że tym razem nie wstanie. Niech sobie popłacze, aż się zmęczy i zaśnie wreszcie. 

Lecz wyobraźnia poczęła dręczyć Rillę. „Przypuśćmy - pomyślała - że ja jestem takim małym, bezradnym stworzeniem pięciomiesięcznym, mam ojca gdzieś daleko we Francji, a matkę, która by się tak o mnie troszczyła, głęboko w grobie na cmentarzu. Przypuśćmy, że  leżę w kołysce w dużym, ciemnym pokoju i nikogo nie ma, kto by się o mnie zatroszczył. Przypuśćmy, że nie ma ani jednej ludzkiej duszy na świecie, która by mnie kochała, bo ojciec nie może mnie kochać, gdyż mnie nigdy w życiu nie widział i nikt mu o moim przyjściu na świat nie doniósł. Czy ja bym w takiej sytuacji także nie płakała? Czy nie czułabym się opuszczona i pozostawiona bez opieki?”

Wyskoczyła z łóżka. Wyjęła Jasia z kołyski i położyła go na łóżku przy sobie. Rączki jego były zupełnie zimne. Lecz nagle przestał płakać. I wówczas, gdy przytuliła go do siebie w ciemnościach, Jaś nagle zaśmiał się głośnym, prawdziwym, szczerym, wesołym, pełnym zachwytu śmiechem! 

- Ach, ty kochane maleństwo! - zawołała Rilla. - Taki jesteś uradowany, że masz kogoś przy sobie, że nie pozostawiono cię w samotności w wielkim, ciemnym pokoju? - W tej chwili dopiero zorientowała się, że ma ochotę go pocałować, i natychmiast to uczyniła. Całowała jego gładką, pachnącą główkę, jego pucołowate policzki i małe, zimne rączęta. Pragnęła uściskać go, przytulić, jak ściskała i tuliła niegdyś w dzieciństwie małe kociaki. Jakaś szalona radość i duma owładnęła całą jej istotę. Nigdy jeszcze nie zaznała takiego uczucia.

W kilka minut potem Jaś spał już spokojnie, a gdy Rilla przysłuchiwała się jego cichemu, regularnemu oddechowi i czuła ciepłe, maleńkie ciałko przytulone do niej, zorientowała się wreszcie, że pokochała to wojenne dziecko. 

„On jest przecież taki rozkoszny” - pomyślała sennie, zapadając powoli w głęboką drzemkę.