Jak się nie przygotować do nowego roku szkolnego

12:17 Karolina Starnawska 5 Comments

Z początkiem każdych wakacji obiecuję sobie, że w nowy rok szkolny wejdę z dokładnie dopracowanym planem pracy, w którym przewidziane zostaną wszystkie możliwe trudności, potrzeba powtórzenia materiału, konieczność przeprowadzenia sprawdzianów i kartkówek, omówienia prac, nie mówiąc już o zajęciach przepadających z powodu wycieczek, wyjść, projektów, prób, zawodów... Że co drugi mój pomysł będzie genialny, porwie uczniów, którzy będą pracować bardziej niż chętnie.

Tymczasem...

Tymczasem...


W każdy nowy rok szkolny wchodzę trochę tak, jak wchodzi się do jeziora. Powietrze wokół jest ciepłe i woda też powinna być. Robimy krok... Drugi... Trzeci... Woda wcale nie jest ciepła! Brrr, po co my w ogóle do niej wchodziliśmy? Można było zostać na brzegu i napawać się krajobrazem.


No dobra. Stojąc po pas w wodzie mamy dwa wyjścia - wychodzimy albo się zanurzamy. Najlepiej od razu z głową. Liczymy więc do trzech (ewentualnie do stu) i... plusk! Zanurzamy się, wynurzamy, parskamy, machamy kończynami, aż w końcu okazuje się, że woda jest ciepła. Przyjemna. Nabieramy sił i ochoty na przepłynięcie całego jeziora wzdłuż i wszerz. 

Zaplanować niezaplanowane


Lubię wracać do szkoły. Lubię swoją pracę. Może nie mam w 100% dopracowanego planu pracy na rok 2016/2017, ale jakiś mam. Muszę mieć, to nie podlega dyskusji. Z doświadczenia wiem jednak, że w ciągu roku będę ten plan modyfikować. Dostosowywać. Do głowy przyjdą mi nowe, ciekawsze niż teraz, pomysły. Tekst z podręcznika, który "nie chwyci", zastąpię innym. Wymyślę quiz, grę, wypracowanie, test, kontekst literacki, muzyczny, filmowy... Coś, co teraz nie przychodzi mi do głowy. Nie będę rezygnować z dobrych, nowych pomysłów tylko dlatego, że nie ujęłam ich w planie pracy.

Słyszałam, że są szkoły, w których nauczyciele muszą kurczowo trzymać się oddanego we wrześniu planu. Uważam, że - przynajmniej jeśli chodzi o język polski - coś takiego mija się z celem. Nie przerwę ciekawej dyskusji, która przeciąga się jedną lekcję za dużo, nie zrezygnuję z aktywizacji uczniów, z intrygującego tekstu tylko dlatego, że mam jakiś plan. Plany są dla ucznia i nauczyciela, a nie na odwrót. Czasu na zrealizowanie podstawy programowej i omówienie wszystkich lektur w SP i gimnazjum na pewno mi nie zabraknie. Bez żalu wykreślę jednak z planu nieciekawy (pojęcie  oczywiście względne) tekst z podręcznika, a nawet... z podręcznika zrezygnuję. 

Planując pracę na każdy kolejny rok szkolny mam zawsze w pamięci trzy rzeczy:

  1. podstawę programową,
  2. słowa dra Stanisława Bortnowskiego o rozkładzie materiału jako projekcie do weryfikacji i jego uwagi o konieczności selekcji materiału, o wykreślaniu treści, dzieleniu materiału na cykle (zob. Przewodnik po sztuce uczenia literatury, s. 93-94),
  3. dobro ucznia i moje albo moje i ucznia - kolejność bez znaczenia, bo te dwie kwestie są dla mnie ze sobą połączone.

Dzisiaj z planowania jestem noga

Zaczynam dziewiąty rok szkolny i dziś czuję, że z planowania jestem noga. Uczę tylko dwie klasy. Plan dla jednej już mam. Wiem, że jest niedoskonały, że zapewne część tematów wyfrunie z niego w trakcie roku, że pojawią się inne teksty. W tej klasie pracuję z podręcznikiem.

Planu numer dwa jeszcze nie mam opracowanego w całości. Jest początek - w miarę uporządkowany,  stworzony jeszcze w czerwcu, a potem notatki i luźne pomysły. Nie zrozumcie mnie źle - dobrze wiem, co mam zrobić w tej klasie, jednak umieszczenie wszystkiego w tabeli i zliczenie godzin trochę mnie przytłacza. Po raz pierwszy układam plan zupełnie sama. W tej klasie zrezygnowałam z podręcznika, muszę więc od samego początku być szczególnie uważna i niczego nie przegapić.

Mam lektury - prozę, poezję, dramat - filmy, programy telewizyjne, przekazy audowizualne. Mam formy wypowiedzi - te do powtórki i te zupełnie nowe (jak CV). Mam wiedzę gramatyczną do uporządkowania. I wiecie co? Zanim dopieszczę swój plan, zapytam klasy, jak chciałaby pracować :). W końcu oni też są odpowiedzialni za swoją naukę.

Wiecie co? Najchętniej oddałabym dyrekcji plan pracy w formie... mapy myśli. 

Chyba zanim wpiszę wszystko do porządnej tabeli, przystąpię do rysowania. To mi jakoś pomoże zanurzyć się w tej zimnej wodzie ;).

Czuję się trochę jak uczeń, który na kolanie o czwartej nad ranem odrabia zadanie, na którego wykonanie miał miesiąc. Nie zamierzam jednak ukrywać, że nauczyciel też człowiek i zdarza mu się mieć trudności z tym i owym.

A Wy jak radzicie sobie z planowaniem pracy w Waszych klasach? Odpowiedzcie, jestem bardzo ciekawa! 

5 komentarze:

Skończyłam prowincjonalne liceum

10:58 Karolina Starnawska 4 Comments

Nie jest tajemnicą, że mieszkam i pracuję na Śląsku, ale to nie znaczy, że stąd pochodzę. Na migrację z Mazur zdecydowałam się tuż po maturze, a nawet wcześniej. Prawdę powiedziawszy, odkąd zaczęłam się zastanawiać nad studiami, wiedziałam, że wybiorę te na Uniwersytecie Śląskim i że będzie to polonistyka (o czym już pisałam).

Podobnie było z liceum. Kończąc podstawówkę wiedziałam, do jakiej szkoły pójdę. Tym razem nie była to jednak kwestia wyboru, ale raczej jego braku. W moim mieście rodzinnym jest bowiem tylko jedna szkoła średnia. 

Budynek mojego LO został podarowany szkole przez.. wojsko.

Jedna szkoła średnia? Jak to?!


Tak to. Orzysz, czyli moje miasto rodzinne, liczy sobie ok. 6000 mieszkańców. Jest tu jedna podstawówka, jedno gimnazjum, jedno liceum ogólnokształcące. Za moich czasów były dwie podstawówki (moja w trakcie transformacji na gimnazjum) oraz LO. We wrześniu 1999 roku rozpoczęłam naukę w klasie informatycznej Liceum Ogólnokształcącego w Orzyszu.


Naprawdę nie było innej możliwości?



Teoretycznie - oczywiście! W oddalonych o 20-30 km od Orzysza Piszu, Ełku i Giżycku działało wtedy (i nadal działa) kilka szkół średnich - liceów, techników, szkół zawodowych. Można było zdecydować się na dojeżdżanie i codzienne pobudki o 6:00 rano oraz zimowe powroty po zmroku (komunikacja międzymiastowa i międzymiasteczkowa nie jest najmocniejszym punktem tego regionu). Można było zdecydować się na dodatkowe koszty związane z biletem miesięcznym. Można było zdecydować się na wyścig szczurów i poniżenia oraz nauczycieli udowadniających, że są najmądrzejsi na świecie...

Można było wyjechać tam, tam i tam... I jeszcze - tam!

Wybieram święty spokój


Obecnie mieszkam w regionie, w którym raczej nie narzeka się na małą ofertę edukacyjną. Zdarza mi się przechodzić koło różnych liceów i czytać wywieszone na nich z dumą tabliczki: liceum akademickie, współpracujące, w pierwszej dziesiątce w takim to a takim rankingu... Na stronach internetowych poczytamy o olimpijczykach i średniej z matur... Im więcej tabliczek, im więcej sukcesów - tym lepiej. Chyba...

Młodzież, wybierając szkołę ponadgimnazjalną, kieruje się różnymi kryteriami. Jednym z nich jest - według mnie bardzo trudny do wymierzenia - wysoki poziom szkoły. Mnie, w 1999 roku, wysoki poziom kojarzył się z tym, co słyszałam od koleżanki uczącej się w jednym z miast ościennych, w  tzw. ogólniaku z tradycjami i wysokim poziomem. Zapamiętałam kilka rzeczy:
  • w pierwszej klasie nie licz na piątki; nauczyciele dla zasady obniżą ci ocenę; ot, tak, żeby zademonstrować swoją władzę,
  • będziesz się uczyć, uczyć, uczyć; nie wyleziesz z książek. No, może uda się na trochę w okolicach Bożego Narodzenia,
  • koleżanki i koledzy będą ze sobą rywalizować,
  • twoja wiedza, choćbyś nie wiem jak się uczyła, nie zostanie doceniona. Dlaczego? Patrz pierwsza kropka.
Przyznam, że trochę mnie takie rewelacje przerosły. Jestem osobą, na którą nie działa nacisk i walenie dwójami po łbie bez żadnego pozytywnego wzmocnienia od czasu do czasu. Działają na mnie raczej nagrody i to, że ktoś docenia moją pracę. Nigdy żadna kiepska ocena, zwłaszcza taka postawiona nie fair, nie zadziałały na mnie motywująco (no, może raz, ale to inna historia). 

Żeby było jasne - nie wiem, jak naprawdę było i jak naprawdę jest w innych szkołach średnich niż moja. Swoją skończyłam już dawno, a na tym etapie edukacyjnym nigdy nie chciałam pracować. Piszę tylko o tym, co słyszałam wtedy, u schyłku lat 90 XX wieku :).

Wybrałam orzyskie LO, o którym nie słyszałam podobnych legend. Krótko mówiąc - wybrałam święty spokój.

Za moich czasów przed wejściem rosło drzewo i na bank nie było plastikowych drzwi oraz tej czarnej poręczy.

Jak było w moim LO?


Było jak w każdej szkole. Trzeba się było uczyć i już. Uważać na lekcji, notować, powtarzać w domu, czytać podręczniki i lektury... Przygotowywać się do odpowiedzi (na prawie każdy przedmiot), kartkówki, sprawdziany i testy. Uczestniczyć w życiu szkoły. Zachowywać się przyzwoicie. Pracować na swoją wiedzę, umiejętności i oceny.

Trafiłam do stosunkowo niewielkiej szkoły. 4 klasy, w każdym roczniku 3 odziały. Znaliśmy - przynajmniej z widzenia - większość uczniów. Nauczyciele znali nas. Nie gnębili. Nie szydzili. Stawiali takie oceny, na jakie zasłużyłam, a czasem nawet.. trochę wyższe (nie mogę wypowiadać się o innych uczniach). 

Zdaliśmy maturę. Większość mojej klasy dostała się na studia, a był to jeszcze, przypominam, czas, kiedy zdawało się egzaminy na uczelni. Choć moja szkoła nie może pochwalić się setką olimpijczyków, to mnie pomogła w zostaniu jedną z nich. 

Prowincjonalne nie znaczy gorsze


Dobrze wspominam swoich nauczycieli. Studia, zwłaszcza ich początek, udowodniły też, że przekazali mi rzetelną wiedzę. Po teście kwalifikacyjnym z angielskiego trafiłam do najwyższej grupy. Na pierwszych zajęciach z logiki od razu załapałam o co chodzi. Z czytaniem tekstów na teorię literatury miałam takie same problemy jak reszta studentów - ani mniejsze, ani większe. W żadnym momencie moich studiów nie odczułam, że fakt, iż skończyłam prowincjonalne liceum, czyni mnie w jakikolwiek sposób gorszą czy lepszą od innych. 

Liceum "dobre" czy "renomowane" przyciąga, jak mi się wydaje, dobrych uczniów, w rozumieniu - uczniów z wysoką średnią ocen. Z takimi uczniami nauczycielowi pracuje się inaczej niż z przeciętnymi czy tzw. słabymi. Lepiej? Gorzej? Nie wiem. Wiem, że nauczycielowi lepiej się pracuje, kiedy widzi, że to, co mówi, jakoś tam do uczniów trafia. Jak do nich trafia, to on się stara, do nich jeszcze bardziej trafia itd. (Tak jest w moim idealnym eduświecie, w moim osobistym przypadku, ale mam nadzieję, że też w innych!) Pytanie, co to znaczy dobry nauczyciel jest na inny wpis... :)

To, czy skończyliście najlepsze liceum w mieście, jedyne liceum w mieście, takie sobie liceum, słabe liceum nie czyni Was z automatu zdobywcami świata lub największymi jego przegranymi. Być może idąc do LO macie już jakieś plany - wybrane studia, wymarzoną ścieżkę zawodową. Jeśli miałabym coś radzić osobom, które zaczynają w tym roku naukę w LO, powiedziałabym - postarajcie się nie zmarnować tych 3 lat. Uczcie się, by nie obudzić się za dwa lata z ręką w nocniku. Nie siedźcie jednak cały czas w książkach. BHP wymaga snu, odpoczynku i życia towarzyskiego. Jeśli macie ambicję/ochotę - startujcie w konkursach, turniejach, olimpiadach, róbcie szkolne przedstawienia. Zawsze to jakieś wyzwanie i odrobina adrenaliny :).

Losy absolwentów


Z tymi absolwentami to jest tak. Skończyli jakąś zerówkę, jakąś podstawówkę, gimnazjum, szkołę średnią, studia... Więc taki dorosły absolwent jest wypadkową różnych szkół. Z niejednego pieca chleb jadł. A oprócz szkoły, nie zapominajmy, miał jeszcze jakąś rodzinę, która jakoś go ukierunkowała. Rodzice mówili: ucz się, ucz, pójdziesz na studia, zostaniesz... Mogli też nic nie mówić. Albo mówić: po co ci ta nauka? Pieniędzy z tego nie będzie. 

Sukces zawodowy i życiowy absolwenta jakiejkolwiek szkoły zależy od różnych czynników. Różne zresztą będą też definicje "sukcesu". 

Nie wiem, jak ułożyli sobie życie wszyscy moi koledzy i moje koleżanki z rocznika. Część z nich zapewne wyszła za mąż, wzięła ślub, ma dzieci. Część pracuje umysłowo, a może część fizycznie? Ktoś został w Polsce, ale może też ktoś wyjechał? Statystyk nie znam. Mam jednak nadzieję, że każdy z nich jest zadowolony z życia i dobrze wspomina swoje szkolne lata. I że nie wstydzi się powiedzieć: pochodzę z prowincji, skończyłam(em) prowincjonalne liceum. Jeśli oczywiście ktokolwiek ich o to pyta w dorosłym życiu :).

PS


Razem ze mną do klasy przez 12 lat edukacji chodziła założycielka marki Cool Mama. Fajna z niej była koleżanka i biznes też niezły wymyśliła. Zajrzyjcie do niej. Brawo Kasia! :)





4 komentarze:

Subskrybuj: Posty (Atom)